Gerard Deen

Biografie

Gerard Deen (Lemmer, 1942)

Gerard Deen werd geboren in 1942 te Lemmer (Friesland) als oudste telg van een door Europa zwervende binnenvaartschipper. Zijn lagere schooltijd brengt hij door op een internaat voor schipperskinderen te Oud-Gastel in Noord-Brabant. Hij weet dat hij niet in de wieg is gelegd voor de scheepvaart en derhalve besluit hij na kostschool om zich verder intellectueel te vormen en kiest voor het Lyceum te Emmeloord dat hij verlaat met het diploma HBS-A. In deze tijd, maar in feite ook al veel eerder - vanaf zijn vroege kindertijd - tekent hij gefantaseerde steden, vaak geïnspireerd op de bestaande beroemde steden zoals Parijs, Berlijn, Londen, St. Petersburg, Rome enzovoort. Plattegronden, maquettes, en stedelijke formaties, met of zonder landschappelijke elementen, zijn het resultaat want zijn interesse gaat uit naar de bouwkunst maar hij beseft ook dat het eigenlijk niet gaat om reële bouwwerken en denkt er dus ook niet over na om architect te worden. In deze periode raakt hij ook gefascineerd door kunstenaars als Piranesi, Boullée, Méryon, etcetera. Op grond van zijn tekeningen wordt hij toegelaten tot de Rijksacademie voor Beeldende Kunsten te Amsterdam en van 1966 tot 1972 studeert hij daar schilderkunst en scenografie. Later, in de jaren 1979 en 1980 gaat hij nog een tijdje terug naar die Academie om er een soort stage op de grafiekafdeling te volgen, voornamelijk om zich in de techniek van de steendruk te bekwamen. In een interview met de journalist Max van Rooy, gepubliceerd in het literaire tijdschrift Maatstaf van maart 1977, vertelt Deen dat wat hem betrof die klassieke opleiding op de Academie nergens op aansloot, het bood hem geen nieuw perspectief. Behalve dan misschien de kennis die hij opdeed van de kunstgeschiedenis en voor een korte tijd heeft hij ook zijn scenografische opleiding verzilverd door opdrachten van de Nederlandse Operastichting, De Haagsche Comedie en later ook van De Nieuwe Komedie. In het begin van de zeventiger jaren werkte hij in opdracht van de Nederlandse Opera in een aantal producties samen met de befaamde bariton Renato Capecchi die als zanger en regisseur was geëngageerd en waarbij Deen de decors en kostuums ontwierp. Maar de meeste tijd was hij bezig met zijn vrije werk dat toen nog bijna uitsluitend uit architectuurfantasie bestond. Zelf zegt Deen hierover: `mijn architectuur-fantasieën en de steden in mijn verbeelding evolueren van vertrouwde stijlen naar meer abstracte constructies van verbindingen in de ruimte en spitsen zich soms toe tot een enkel teken of tot slechts één onderdeel als drager van verhevigde emoties.` Max van Rooy sprak over zijn architecturen als over vergeten, versteende beschavingen waaruit ontsnappen vrijwel uitgesloten is, de gangen achter de poorten lijken licht en bevrijdend, maar bij aankomst zijn ze donker en doemen weer talloze 'uitgangen' op. En de kunstcriticus E. Wingen had het in een tentoonstellingscatalogus, Witold Gombrowicz citerend, over de werkelijkheid die in haar kern de aard van een obsessie heeft. Werelden die geconstrueerd worden door het associëren van verschijnselen met daarbij een bepaalde steeds terugkerende associatie die richting vastlegt en orde in de chaos schept.